شکست سیاست خارجی عربستان سعودی در منطقه را میتوان در حوادثی نزدیک به هم جستوجو کرد که موجب شد ریاض از دیدگاههای خصمانه خود در مقابله با ایران دست برداشته و سیر تطور ناکامیهای محمد بن سلمان را تکمیل کند. کارشناسان بینالملل اعتقاد دارند نبرد یمن برای سعودی به ویتنامی شده که توان خروج از آن را ندارد. بحران محاصره قطر هم به سرنوشتی مشابه دچار شد که نشان از ضعف دستگاه سیاست خارجی سعودی در پیگری اهداف منافع ملی خود داشت. عربستان برای بازگرداندن روابط با قطر ۱۳ شرط از جمله قطع کامل ارتباط با ایران را در لیست خود قرارداد. اما آشتی میان رهبران دو کشور در شرایطی صورت گرفت که قطر نه تنها هیچ یک از شروط را نپذیرفت، بلکه در مدت محاصره عربی، روابط خود با ترکیه و ایران را افزایش داد و از نفوذ همسایگان عرب خود در قطر کاست. از سوی دیگر، برخی از رسانههای لبنانی هم از مذاکرات محرمانه عربستان و سوریه در قامت هیئتی به ریاست خالد الحمیدان خبر دادند. به طور مشخص، این گفتوگوها به معنای پذیرفتن حاکمیت سوریه و بازگشت از مواضع رسمی پیشین مقامات سعودی است. آنها پیش از این در اوج نبرد شهری و یکهتازی گروههای تروریستی در سوریه همواره بر موضع خود علیه حکومت بشار اسد تأکید میکردند. اما امروز در اقدامی معنادار پس از آغاز روابط امارات و سوریه، سعودیها نیز مذاکرات خود را با طرف سوری آغاز کردند و از گفتههای پیشین خود به صورت کامل دست کشیدند تا بتوانند در معادلات سوریه و لبنان جایگاه خود را ارتقا دهند. علت تغییر رویکرد سیاست خارجی عربستان در خصوص مسائل مهم منطقهای را به صورت عمومی در دو محور کلان میتوان دستهبندی کرد. نخست، تغییر طیف حاکم بر قدرت در ایالات متحده است که بن سلمان را به خوبی با این واقعیت آشنا کرد کمپین فشار حداکثری علیه ایران به بنبست رسیده و آنها باید با پذیرفتن نقش تهران در منطقه با شیوههای دیگری همچون دیپلماسی آن را مهار کنند، از همین رو، عربستان نیز میبایست همان طور که اوباما گفته بود، همسایگیاش را با ایران به اشتراک بگذارد. مسئله مهم دیگر نیز بحرانهای اقتصادی عربستان و کاهش شدید قیمت نفت است. کاهش قیمت نفت و برداشت بیش از حد از صندوقهای سرمایهگذاری عربستان برای جبران کسری بودجه، موجب نگرانی ولیعهد خام سعودی شده است. به طور همزمان، هزینههای سرسامآور جنگ یمن و پروژههای بلند پروازانه او در قالب سند چشمانداز ۲۰۳۰ موجب شده بودجه فراوانی به این بخشها اختصاص یابد. باید توجه داشت وضعیت کنونی عربستان تفاوت برجستهای با اهدافی که قرار بود در سال ۲۰۲۰ به آن دست یابد، داشته و شکست احتمالی سند سعودی ویژن، آبروریزی بزرگی برای پادشاه آینده و احتمالی عربستان محسوب میشود. به همین دلیل بن سلمان در تلاش است با گذر از هزینههای جنگ و رقابتهای منطقهای، تلاش خود را بر موفقیت سند چشمانداز و زمینههای رفع وابستگی به نفت متمرکز کند.
۱۳ تیر ۱۴۰۰ - ۰۸:۵۹
کد خبر: ۷۵۹۵۵۴
زمان مطالعه: ۲ دقیقه
نظر شما